Η δεύτερη φάση του Γενικού Συστήματος Υγείας αρχίζει επίσημα από την 1η Μαρτίου 2020 αφού ενεργοποιείται η πρώτη «πράξη» για την πλήρη εφαρμογή του Συστήματος με την αύξηση των εισφορών που μισθωτοί, εργοδότες, αυτοτελώς εργαζόμενοι και Κράτος καταβάλλουν στο Ταμείο Υγείας. Η ημερομηνία έναρξης της καταβολής αυξημένων εισφορών όπως και το συνολικό ύψος των εισφορών καθορίζονται από τη νομοθεσία για το ΓεΣΥ και τα ποσοστά έχουν συμφωνηθεί κατά τις διαβουλεύσεις που έγιναν πριν την ψήφιση του νόμου το 2017.
Η αύξηση βεβαίως στις αποκοπές από τους μισθούς έχουν στόχο την ενίσχυση του Ταμείου του ΓεΣΥ το οποίο πρέπει να διαθέτει την απαραίτητη ρευστότητα για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες που θα προκύψουν από την 1η Ιουνίου, με την ένταξη νέων υπηρεσιών υγείας, μεταξύ αυτών και της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης στο Σύστημα.
Στην πράξη, από τον Μάρτιο του 2019 μέχρι και τις 29 Φεβρουαρίου 2020, η εισφορά των μισθωτών στο ταμείο του ΓεΣΥ καθορίζεται βάσει νόμου στο 1,7% επί των αποδοχών τους. Δηλαδή, στον μισθό που θα καταβληθεί τέλος Φεβρουαρίου στους μισθωτούς οι αποκοπές για το ΓεΣΥ θα παραμείνουν στο 1,7%. Στον μισθό που θα καταβληθεί όμως στο τέλος Μαρτίου το ποσοστό της αποκοπής, που αντιστοιχεί στην εισφορά του μισθωτού στο ΓεΣΥ, θα ανεβεί στο 2,65%.
Για παράδειγμα ένας μισθωτός ο οποίος λαμβάνει €1.000 μηνιαίο μισθό, από τον περασμένο Μάρτιο καταβάλλει €17 στο Ταμείο του ΓεΣΥ. Με την αύξηση του ποσοστού στο 2,65% θα καταβάλλει €26,50 τον μήνα στο ΓεΣΥ.
Τα ίδια ποσοστά ισχύουν και για τις ομάδες των συνταξιούχων και των αξιωματούχων του Κράτους οι οποίοι μέχρι σήμερα κατέβαλλαν το 1,7% των αποδοχών τους και από την 1η Μαρτίου θα καταβάλλουν το 2,65%.
Αντίστοιχα βεβαίως ανεβαίνουν και οι εισφορές των εργοδοτών για τους μισθωτούς τους. Μέχρι σήμερα οι εργοδότες καταβάλλουν για κάθε υπάλληλο τους εισφορά ίση με το 1,85% επί του μισθού του υπαλλήλου. Δηλαδή, για έναν υπάλληλο ο οποίος λαμβάνει €1.000 τον μήνα, ο εργοδότης του καταβάλλει για λογαριασμό του €18,50. Από την 1η Μαρτίου και μετά το ποσοστό της εισφοράς των εργοδοτών ανεβαίνει στο 2,90%. Αυτό σημαίνει ότι τα €18,50 που καταβάλλει ο εργοδότης θα ανεβούν στα €29.
Τα ίδια ποσοστά, με την αντίστοιχη αύξηση από 1η Μαρτίου, καταβάλλουν και οι φορείς που θεωρούνται υπεύθυνοι για την καταβολή μισθών σε αξιωματούχους (π.χ. δήμαρχοι).
Σε ό,τι αφορά τους αυτοτελώς εργαζόμενους, από τον Μάρτιο του 2019 μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2020, το ύψος της εισφοράς τους στο ΓεΣΥ καθορίζεται στο 2,55% επί των μηνιαίων αποδοχών τους. Από την 1η Μαρτίου το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 4%. Στην κατηγορία των «εισοδηματιών», η οποία αφορά κυρίως ενοίκια, τόκους και μερίσματα που προστίθενται στα εισοδήματα των δικαιούχων του ΓεΣΥ και τυγχάνουν επίσης φορολογίας για σκοπούς του Συστήματος, το ποσοστό από 1,70% μέχρι τέλη Φεβρουαρίου αυξάνεται στο 2,65% από 1η Μαρτίου 2020.
Εισφορές στο ΓεΣΥ καταβάλλει και το Κράτος το οποίο μάλιστα εισφέρει για κάθε δικαιούχο ξεχωριστά, είτε αυτός ανήκει στην κατηγορία των μισθωτών, είτε είναι αυτοτελώς εργαζόμενος ή συνταξιούχος ή και αξιωματούχος. Η εισφορά του Κράτους κατά την πρώτη φάση εφαρμογής του ΓεΣΥ έφθανε το 1,65% επί των αποδοχών των μισθωτών, των αυτοεργοδοτούμενων, αξιωματούχων και επί των συντάξεων. Από την 1η Μαρτίου η εισφορά του Κράτους ανεβαίνει στο 4,7%.
Τα αρμόδια τμήματα/υπηρεσίες για την είσπραξη ή/και παρακράτηση και καταβολή των εισφορών στο Ταμείο του ΓεΣΥ είναι το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Τμήμα Φορολογίας και το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας ανάλογα με την κατηγορία του δικαιούχου.
Για τις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων η παρακράτηση/καταβολή της εισφοράς του μισθωτού και του εργοδότη (Κράτος) γίνεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Για τις αποδοχές των υπόλοιπων μισθωτών η παρακράτηση και καταβολή της εισφοράς του μισθωτού και του εργοδότη γίνεται από τον εργοδότη στο Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Για τις συντάξεις του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων για κοινωνική σύνταξη, η παρακράτηση της εισφοράς γίνεται επίσης από το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ενώ για συντάξεις από το Πάγιο Ταμείο (εκτός της κοινωνικής σύνταξης) η διαδικασία διεκπεραιώνεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Για συντάξεις από άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ταμείο στην Κύπρο η καταβολή της εισφοράς στο Τμήμα Φορολογίας γίνεται από το Ταμείο που καταβάλλει τη σύνταξη. Τέλος για τις συντάξεις από το εξωτερικό, η καταβολή της εισφοράς γίνεται από τον συνταξιούχο στο Τμήμα Φορολογίας μέσω της διαδικασίας της αυτοφορολογίας.
Αυξάνονται οι υπηρεσίες του ΓεΣΥ
Ενδονοσοκομειακή περίθαλψη, φροντίδα από επαγγελματίες υγείας
Με την πλήρη εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας την 1η Ιουνίου 2020 οι δικαιούχοι του Συστήματος θα έχουν στη διάθεσή τους, υπηρεσίες ενδονοσοκομείακης περίθαλψης (χειρουργικές επεμβάσεις, νοσηλεία σε νοσηλευτήριο κ.λπ.), υπηρεσίες Τμημάτων Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών και Υπηρεσίες ασθενοφόρων οι οποίες θα καλύπτονται από το ΓεΣΥ. Επίσης, θα προσφέρονται από το Σύστημα υπηρεσίες από νοσηλευτές, μαίες, φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, κλινικούς ψυχολόγους, κλινικούς διαιτολόγους κ.λπ., καθώς και υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας και υπηρεσίες αποκατάστασης. Επιπρόσθετα, το ΓεΣΥ θα καλύπτει έναν καθαρισμό δοντιών κάθε χρόνο σε κάθε δικαιούχο για σκοπούς πρόληψης.
Οι διαδικασίες για την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο αφού ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας βρίσκεται το τελευταίο διάστημα σε διαβούλευση με όλους τους φορείς που εκπροσωπούν τις ομάδες επαγγελματιών υγείας οι οποίοι θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέσω του Συστήματος. Σε εξέλιξη βρίσκεται ως γνωστό και η διαπραγμάτευση του Οργανισμού με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια τα οποία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να διαβουλευθούν την ένταξή τους στο ΓεΣΥ.
Η διαδικασία αυτή αφορά 45 συνολικά νοσηλευτήρια τα οποία λειτουργούν σε όλες τις επαρχίες. Παρόμοια διαβούλευση βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ του ΟΑΥ και του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας για την ένταξη των δημόσιων νοσοκομείων στο Σύστημα.
