Η οριστικοποίηση της συμφωνίας μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Βρετανικών Βάσεων δίνει ελπίδα στους ιδιοκτήτες γης που εντάσσονται στην κυριαρχία των Βρετανικών Βάσεων. Οι προοπτικές είναι πολλές, αφού η εκμετάλλευση των περιοχών, που εδώ και χρόνια παρέμεναν ακατέργαστες και ανεκμετάλλευτες, είναι πλέον δυνατή. Η συμφωνία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την οικονομική ανάκαμψη των περιοχών που επηρεάζονται και συνάμα της κυπριακής οικονομίας.
Στις αρχές του 2014, υπογράφτηκε μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών Κύπρου και Βρετανίας, Ιωάννη Κασουλίδη και Γουίλιαμ Χέιγκ, συμφωνία για αποδέσμευση γης εντός των Βρετανικών Βάσεων. Έπειτα από έντονες διαβουλεύσεις μεταξύ των Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Βρετανικών Βάσεων για τη δήλωση πολιτικής, κατέληξαν σε κοινή γραμμή. Στις αρχές του 2021, δίνεται το πράσινο φως για την έναρξη της διαδικασίας εφαρμογής της συμφωνίας, για τη μη στρατιωτική ανάπτυξη των Βρετανικών Βάσεων.
Αλλαγή καθεστώτος
Από τη στιγμή που θα υλοποιηθεί η συμφωνία, αλλάζει η οικονομική κατάσταση των περιοχών που επηρεάζονται από αυτήν. «Απελευθερώθηκαν» περιοχές συνολικής έκτασης περίπου 200 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που αποτελούν το 78% των Βάσεων. Περιοχές οι οποίες είχαν άλλη μεταχείριση και η αξία τους ήταν μηδενική, μέχρι στιγμής, σε σύγκριση με περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ανάπτυξη
Η δυνατότητα ανάπτυξης της γης από τους ιδιοκτήτες της αφορά τρεις δήμους και 15 κοινότητες. Ωστόσο, μόνο ο Δήμος Ύψωνα και οι κοινότητες Σωτήρας, Παραμαλίου και Ακρωτηρίου, εντάσσονται σε πολεοδομικές ζώνες με απώτερο σκοπό την τουριστική ανάπτυξη της δυτικής Λεμεσού. Συγκεκριμένα, στην περιοχή Lady’s Mile θα επιτρέπονται αναπτύξεις αναψυχής και ψυχαγωγίας ήπιας και συνήθους μορφής. Στην παραλιακή περιοχή του Αγίου Ερμογένη στην Επισκοπή θα ισχύσει στις αναπτύξεις ψυχαγωγίας και αναψυχής ό,τι και στην περίπτωση του Lady’s Mile. Για τις πιο πάνω αναπτύξεις, ανεξάρτητα από τον καθορισμένο συντελεστή δόμησης, θα ισχύει το σύνολο των καλυμμένων και ακάλυπτων χώρων που καθόρισε η Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων το 2011. Στις περιοχές αυτές, δεν μπορούν να υπάρξουν επιπλέον αναπτύξεις για την ώρα. Το μόνο που αλλάζει εκεί είναι ότι τα κέντρα αναψυχής που υπάρχουν έχουν αδειοδοτηθεί. Στον Ύψωνα, δίνεται το κίνητρο της τροποποίησης της πολεοδομικής του ζώνης από γεωργική σε οικιστική και της αύξησης του συντελεστή δόμησης από 10% σε 60%, για την απομάκρυνση μη αδειοδοτημένων βιομηχανικών υποστατικών. Αυτό είναι ένα κίνητρο για να μετακινηθούν οι μονάδες. Η περιοχή του δρόμου από τον Ύψωνα προς το λιμάνι εντάχθηκε στη ζώνη εμπορικών αναπτύξεων και εκεί θα υπάρχει δυνατότητα να ανεγερθούν καταστήματα, εκθεσιακοί χώροι και γραφεία.
Τουριστικό θέρετρο
Στην κοινότητα Παραμαλίου, πρόκειται να υλοποιηθεί μια μεγάλη επένδυση στον τομέα του τουρισμού. Η Dolphin Capital Investors έχει στα σχέδιά της το «Apollo Heights», φέρνοντας μια διαφορετική δυναμική στην περιοχή. Πρόκειται για ένα τουριστικό θέρετρο που θα έχει συνολική έκταση 447 εκταρίων και το οποίο θα περιλαμβάνει ξενοδοχείο, οικιστικές μονάδες, γήπεδο πόλο και γήπεδο γκολφ.
Ενστάσεις
Εφόσον ανακοινωθεί η δήλωση πολιτικής, η οποία αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2021, τότε θα αρχίσει και η διαδικασία των ενστάσεων. Δηλαδή, εάν κάποιοι κάτοχοι περιουσιών αισθάνονται ότι η περιουσία τους δεν μπήκε στη ζώνη που επιθυμούσαν, έχουν το δικαίωμα να κάνουν ένσταση σε διάστημα τεσσάρων μηνών, όπως γίνεται και στην Κυπριακή Δημοκρατία. Τις ενστάσεις αυτές θα αξιολογεί μια επιτροπή που θα αποτελείται από τον Έπαρχο, την Ένωση Κοινοτήτων/Δήμων και την Πολεοδομία. Ωστόσο, η περίοδος αυτή δεν θα επηρεάσει χρονικά τις άλλες αποφάσεις. Στις ζώνες αυτές θα ισχύει ο νόμος περί οικοδομών και πολεοδομίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο νόμος θα υπόκειται στην έγκριση του Διοικητή των Βάσεων, αφού πρώτα περάσει από το Διοικητήριο της Λεμεσού. Αυτό θα ισχύει για την οικιστική ζώνη, έτσι ώστε να μην υπάρξει άτακτη ανάπτυξη.
Πρώτο βήμα
Μετά την οριστικοποίησή της, η οποία θα χρειαστεί περίπου δύο χρόνια, η επόμενη φάση θα μπορεί να γίνει σε πέντε χρόνια. Άρα, σε βάθος δεκαετίας, θα υπάρχει δυνατότητα «δεύτερης φάσης» της συμφωνίας. Σύμφωνα με εμπλεκόμενους φορείς, η συμφωνία αποτελεί μια θετική εξέλιξη για την ανάπτυξη των περιοχών που εμπίπτουν στις Βρετανικές Βάσεις, ωστόσο χρειάζονται πολλά πράγματα να γίνουν ακόμη.
Βασικοί στόχοι της συμφωνίας
-Η προστασία και ο σεβασμός του τοπίου και της αρχιτεκτονικής, ιστορικής, κοινωνικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας.
-Η δημιουργία και υποστήριξη βιώσιμων μορφών ανάπτυξης και ευκαιριών απασχόλησης, μέσα από την παροχή εναλλακτικών θέσεων εργασίας στους τομείς της βιομηχανίας, της βιοτεχνίας και των υπηρεσιών.
-Η ενθάρρυνση του αγροτουρισμού και άλλων εναλλακτικών μορφών βιώσιμου τουρισμού.
-Η ενθάρρυνση της χωροθέτησης καινοτόμων χρήσεων/δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.
-Η δημιουργία ενός σύγχρονου και ασφαλούς οδικού δικτύου.
-Η διατήρηση, η προστασία και η βελτίωση του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης των φυσικών οικοτόπων, της βιοποικιλότητας, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.