Όσο πλησιάζει ο Δεκέμβριος, τόσο εντείνονται οι ανησυχίες εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα για το ενδεχόμενο ορισμένοι εργοδότες να αρνηθούν να καταβάλουν τον 13ο μισθό, επικαλούμενοι την πανδημία και τις επιπτώσεις της στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
Το θέμα απασχολεί και το Υπουργείο Εργασίας και όπως ανέφερε στον «Φ» η υπουργός Ζέτα Αιμιλιανίδου προσανατολίζεται να διευθετήσει συνάντηση με τους κοινωνικούς εταίρους, για να υπάρξει διαβούλευση. Κάθε χρόνο το Υπουργείο Εργασίας διεξάγει εκστρατεία διαφώτισης, σε συνεργασία με τις εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις, για την παραχώρηση 13ου μισθού, εκεί όπου καταβάλλεται διαχονικά. Για το υπουργείο, ο 13ος μισθός συνιστά μέρος του μισθού του εργαζόμενου και συνεπώς η μη καταβολή του ισοδυναμεί με παράβαση των διατάξεων του περί Προστασίας των Μισθών Νόμου.
Οι εργοδοτικοί σύνδεσμοι
Ο γενικός διευθυντής της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), Μιχάλης Αντωνίου, ανέφερε στον «Φ» ότι από την προηγούμενη κρίση έχουμε ήδη συσσωρευμένη εμπειρία και φάνηκε ότι μπορούμε να βρίσκουμε τη χρυσή τομή αρμονικά και συναινετικά. Πρέπει να βλέπουμε την ωμή πραγματικότητα, είπε, και διαρωτήθηκε πώς μια αδρανής επιχείρηση μπορεί να καταβάλει 13ο μισθό.
Ο γενικός γραμματέας του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ), Μάριος Τσιακκής, ανέφερε ότι στις περιπτώσεις που υπάρχει συμφωνία μεταξύ εργαζομένου και επιχείρησης ή μέσω συλλογικών συμβάσεων, ο 13ος μισθός πρέπει να καταβάλλεται. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των δυο μερών, τότε δεν υπάρχει η υποχρέωση καταβολής, κατά τον ίδιο. Σε ό,τι αφορά τις περιπτώσεις εργαζομένων που αξιοποίησαν ή αξιοποιούν τα σχέδια της κυβέρνησης, λόγω της πανδημίας, ο κ. Τσιακκής εξήγησε ότι αν ο εργαζόμενος για δυο ή τρεις μήνες δεν πήγε στη δουλειά του και ούτε εργαζόταν από το σπίτι, τότε η επιχείρηση θα του καταβάλει αναλογικά τον 13ο μισθό για τους μήνες που εργάστηκε. Στις περιπτώσεις που ο μισθός καταβάλλεται κατά 60% από το Υπουργείο Εργασίας και 40% από τον εργοδότη, τότε και πάλι ο εργοδότης έχει υποχρέωση καταβολής του 13ου μισθού. Ο κ. Τσιακκής συμφώνησε ότι ο 13ος μισθός συμβάλλει στο διαθέσιμο εισόδημα και ενισχύει την οικονομία μέσω της κατανάλωσης, αλλά επισήμανε ότι δεδομένης της κρίσης θα πρέπει να δούμε πώς επηρεάστηκαν κάποιες επιχειρήσεις που έκλεισαν για κάποιους μήνες. Αναγνώρισε από την άλλη ότι υπάρχουν επιχειρήσεις, π.χ. στο λιανικό εμπόριο, που δεν ανέστειλαν εργασίες ακόμη και στην εποχή της καραντίνας. Ωστόσο, διερωτήθηκε πώς μια επιχείρηση, ο κύκλος εργασιών της οποίας έχει μειωθεί, για παράδειγμα κατά 25% ή 35%, μπορεί να δώσει 13ο μισθό.
Καμιά παρέκκλιση από τον 13ο, λένε οι συντεχνίες
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι ο 13ος μισθός είναι αναπόσπαστο μέρος του ετήσιου μισθού και πρέπει να καταβληθεί, όπως κάθε χρόνο. Ο γενικός γραμματέας της ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας ανέφερε στον «Φ» ότι «για εμάς δεν προκύπτει θέμα μη καταβολής 13ου μισθού, ακόμη και για τους εργαζόμενους που έχουν πάρει κρατική στήριξη. Αυτό είναι ξεκάθαρο» πρόσθεσε «και δεν μπορεί να υπάρξει καμία παρέκκλιση από αυτό που ίσχυε τόσα χρόνια». Ο κ. Μάτσας επεσήμανε ακόμα ότι «όλοι θέλουμε να στηρίξουμε την κατανάλωση και ο 13ος μισθός λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση».
Ο γενικός γραμματέας της ΠΕΟ Πάμπης Κυρίτσης ανέφερε και αυτός στον «Φ» ότι ο 13ος μισθός είναι αναπόσπαστο μέρος των ετήσιων απολαβών των εργαζομένων και τον αντιμετωπίζουν ως δεδουλευμένο ποσό, αφού είναι αποτέλεσμα εργασίας ολόκληρου του χρόνου. Κατά συνέπεια, είπε, είναι κατοχυρωμένο δικαίωμα του εργαζομένου η καταβολή 13ου μισθού, η οποία προστατεύεται μάλιστα από τον Περί Προστασίας των Μισθών νόμο. «Ιδιαίτερα τώρα», προειδοποίησε ο κ. Κυρίτσης, «η μη καταβολή του 13ου μισθού θα ήταν καταστροφική και για την υπόλοιπη οικονομία και το παζάρι, καθώς αναμένεται να αναθερμανθεί η κατανάλωση τον Δεκέμβριοκαιτον Ιανουάριο, ακριβώς λόγω του 13ου μισθού. Δεν είμαστε άτεγκτοι» διευκρίνισε, «είμαστε ανοικτοί και διαθέσιμοι για διάλογο και συζήτηση, όχι όμως για να διαπραγματευτούμε τον 13ο μισθό, αλλά για να διευκολύνουμε εργοδότες που τυχόν δεν θα μπορέσουν να υλοποιήσουν έγκαιρα τις υποχρεώσεις τους».
Δεν επηρεάζονται οι δημόσιοι υπάλληλοι
Μετά και τις πρόσφατες διαβεβαιώσεις του υπουργού Οικονομικών Κωνσταντίνου Πετρίδη ότι δεν μελετάται, τουλάχιστο σε αυτή τη φάση, ενδεχόμενο περικοπής απολαβών από τους δημοσίους υπαλλήλους, ώστε να μην πληγεί η εποχιακή κατανάλωση, είναι ξεκάθαρο ότι δεν τίθεται ζήτημα να επηρεαστεί ο 13ος μισθός τους.
Κάθε χρόνο, το Υπουργείο Οικονομικών ανακοινώνει έγκαιρα πότε θα καταβάλει τον 12ο και πότε τον 13ο μισθό, για να γίνει ο ανάλογος προγραμματισμός από τους εργαζόμενους. Για φέτος υπολογίζεται ότι ο μισθός Δεκεμβρίου θα καταβληθεί στις 22 Δεκεμβρίου και ο 13ος μισθός μετά τα Χριστούγεννα και συγκεκριμένα στις 29 Δεκεμβρίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι και πέρυσι περίπου τις ίδιες ημερομηνίες έγινε η πληρωμή των δημοσίων υπαλλήλων.
Το κόστος του κράτους (ακαθάριστες απολαβές και συνεισφορές εργοδότη) για τον 13ο μισθό των δημοσίων υπαλλήλων υπολογίζεται ότι θα ανέλθει φέτος περίπου στα €120 εκατ., ενώ για το κυβερνητικό ωρομίσθιο προσωπικό θα είναι περίπου €15 εκατ. Σημειώνεται ότι το συνολικό προσωπικό του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα ανέρχεται στις 67.500 και οι 61.603 αφορούν την κεντρική κυβέρνηση.