Αντιμέτωπος με ένα τεράστιο κόστος βρίσκεται από το τέλος της περασμένης χρονιάς ο κατασκευαστικός τομέας, λόγω της ραγδαίας αύξησης του κόστους βασικών υλικών εισαγωγής.
Την ίδια ώρα που οι εργολάβοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για αύξηση του κόστους κατασκευής έως 15%-20%, το ΕΤΕΚ ανέλαβε πρωτοβουλία για εξέταση των αιτιών που οδήγησαν στην ταχεία άνοδο των τιμών των οικοδομικών υλικών, ανησυχώντας για αδικαιολόγητες κοστολογήσεις των έργων.
Γιατί αυξήθηκαν οι τιμές
Οι επιπτώσεις της πανδημίας, η απορρύθμιση της αλυσίδας παραγωγής, ο περιορισμός των εξαγωγών από την Κίνα και η απορρόφηση από την κινεζική αγορά μεγάλων ποσοτήτων πρώτων υλών, οι δασμοί που έχουν επιβληθεί από τη Ρωσία στην Ε.Ε., καθώς και αύξηση της τιμής του πετρελαίου, οδήγησαν αναπόφευκτα σε αύξηση του κόστους των τιμών βασικών υλικών εισαγωγής, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει το 70%, ιδιαίτερα στον οικοδομικό και δομικό χάλυβα, χαλκό και μέταλλα.
Ταυτόχρονα, αυξήσεις στις τιμές παρατηρήθηκαν και σε άλλα υλικά, τούβλα, ξυλεία, αλουμίνιο, γυψοσανίδες, πολυστερίνες, πετροβάμβακας και τα παράγωγά τους, με παράλληλη αύξηση και της τιμής του πετρελαίου.
Για παράδειγμα, ενώ μέχρι πρότινος ο δομικός χάλυβας πουλιόταν γύρω στα €450-€470 ανά τόνο, σήμερα η τιμή κυμαίνεται από €750 έως €800.
Ακριβότερα κατά 30% είναι και τα υλικά ξυλείας, ενώ περίπου 20% ανεβασμένο είναι και το κόστος σε εισαγόμενα υλικά όπως αλουμίνια και άλλα παρεμφερή, υλικά θερμοπροσόψεων, πολυστερίνη και μονωτικά υλικά.
Μιλώντας στο InBusinessNews ο νέος πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (Ο.Σ.Ε.Ο.Κ.), Στέλιος Γαβριήλ ανέφερε ότι μελέτη της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Κατασκευαστών (FIEC) κατέδειξε ότι πρόκειται για πανευρωπαϊκό φαινόμενο, το οποίο οφείλεται στις επιπτώσεις της πανδημίας.
Όπως εξήγησε, σημαντική αύξηση παρατηρείται τους τελευταίους μήνες στα μεταφορικά από τρίτες χώρες εκτός Ευρώπης, καθώς ένα εμπορευματοκιβώτιο (container) που κοστολογείτο στα €800, πλέον η τιμή του φτάνει μέχρι και τις €6.000.
Πέραν του κόστους μεταφοράς, καθυστέρηση παρατηρείται στη φόρτωση και μεταφορά των υλικών, μηχανικού εξοπλισμού και ανταλλακτικών από χώρες της Ευρώπης.
Αύξηση έως 20% στο κόστος νέων έργων
Οι εργολάβοι τονίζουν ότι σε περίπτωση που δεν εξευρεθεί ουσιαστική λύση όσον αφορά τον τρόπο κατανομής του επιπλέουν κόστους κατασκευής, τότε από τον Σεπτέμβριο αναμένεται το κόστος των νέων κατασκευαστικών έργων να αυξηθεί κατά 15%-20%, αποθαρρύνοντας ενδεχομένως ενδιαφερόμενους επενδυτές και αγοραστές.
«Αναγκαστικά ο εισαγωγέας θα μετακυλήσει το κόστος στον κατασκευαστή, αλλά αν συνεχιστεί η παρούσα κατάσταση, τότε μέρος του αυξημένου κόστους θα επωμιστεί και ο ιδιοκτήτης/αγοραστής/επενδυτής ενός έργου», επεσήμανε σχετικά ο κ. Γαβριήλ.
Οι όροι των συμβολαίων
Το βασικότερο ίσως πρόβλημα του κατασκευαστικού τομέα οφείλεται στο γεγονός ότι οι αυξήσεις και καθυστερήσεις δεν ήταν δυνατό να είχαν προβλεφθεί κατά το στάδιο υποβολής της προσφοράς. Ουσιαστικά, στις προσφορές που έχουν κατακυρωθεί για έργα του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα δεν μπορούσε να προβλεφθεί η ραγδαία αύξηση εργατικών υλικών και οι πιθανές καθυστερήσεις στις παραδόσεις υλικών, που αναπόφευκτα δημιουργούν πρόβλημα ρευστότητας και δυσχεραίνουν την εκτέλεση των έργων.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ο.Σ.Ε.Ο.Κ, αν και τα συμβόλαια περιλαμβάνουν όρο για αυξομειώσεις υλικών στα έργα του δημόσιου τομέα, όπου γενικά εφαρμόζεται το άρθρο των αυξομειώσεων βασικών υλικών, εντούτοις οι δείκτες δεν καλύπτουν και δεν αποζημιώνουν την απώλεια του εργολάβου.
Όσον αφορά τα έργα του ιδιωτικού τομέα το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο, καθώς ακολουθείται η συνήθης πρακτική της διαγραφής ή μηδενισμού του όρου των αυξομειώσεων, με αποτέλεσμα ο εργολάβος να επωμίζεται τεράστια οικονομική ζημιά, η οποία με τα σημερινά δεδομένα φτάνει μέχρι και το 15% της αξίας του έργου.
Αξίζει να αναφερθεί ότι τα εξειδικευμένα υλικά που χρησιμοποιούνται για την ανέγερση πολυώροφων κτηρίων, φοιτητικών εστιών ή έργων οδοποιίας δεν καλύπτονται από οποιοδήποτε δείκτη αυξήσεων υλικών.
Οι αναμενόμενες επιπτώσεις
Θέση της ΟΣΕΟΚ είναι ότι οι αυξήσεις στις τιμές των υλικών και οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις έχουν ως αποτέλεσμα ο εργολάβος να εκτελεί έργα επωμιζόμενος δυσβάστακτο οικονομικό κόστος που θέτει σε κίνδυνο την αποπεράτωση των έργων.
Παράλληλα, στα νέα έργα το κόστος αναμένεται να μετακυλιστεί στον εργοδότη με συνέπεια μεσοπρόθεσμα να επιφέρει μείωση στην ανάπτυξη λόγω της αύξησης των τιμών στα υλικά.
Εξάλλου, δεν αποκλείεται, σύμφωνα με τους εργολάβους, οι εργοδότες/επενδυτές να αναθεωρήσουν τον προγραμματισμό τους όσον αφορά την υλοποίηση των νέων έργων, ενώ ενδεχομένη στασιμότητα αναμένεται να παρατηρηθεί στην υλοποίηση νέων ιδιωτικών αναπτύξεων.
Πυροσβέστης το ΕΤΕΚ
Υπό τον φόβο ανεξέλεγκτης κοστολόγησης και για σκοπούς εξομάλυνσης της κατάστασης, το ΕΤΕΚ ανέλαβε την πρωτοβουλία σύσκεψης με τους εμπλεκόμενους φορείς στην οικοδομική βιομηχανία (ΟΣΕΟΚ, ΚΕΒΕ, ΟΕΒ), ενώπιον της οποίας θα εξεταστεί κατά πόσο η αύξηση των τιμών των κατασκευαστικών υλικών είναι περιορισμένης διάρκειας και οφείλεται στην πανδημία και την επανεκκίνηση της οικοδομικής δραστηριότητας, καθώς και την μεγάλη ζήτηση που συνέβαλε στην αύξηση των τιμών.
«Στόχος της πρωτοβουλίας και της σύσκεψης, η οποία ορίστηκε για την ερχόμενη εβδομάδα είναι να μην προκύψει μία άτακτη κατάσταση αδικαιολόγητων χρεώσεων και αυξήσεων στα οικοδομικά υλικά», ανέφερε στο InBusinessNews ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή.
Τόνισε ακόμα την ανάγκη τήρησης των συμβατικών υποχρεώσεων που προκύπτουν από τα συμβόλαια όσον αφορά το κόστος και τον χρόνο υλοποίησης των κατασκευαστικών έργων.
Το ΕΤΕΚ εκφράζει την άποψη ότι, σε περίπτωση που αυτές οι αυξήσεις είναι δικαιολογημένες ως έναν βαθμό, δεν μπορεί η παρούσα κατάσταση να τύχει εκμετάλλευσης για σκοπούς αισχροκέρδειας εις βάρος των τελικών αγοραστών.
Από την πλευρά της η ΟΣΕΟΚ, στο πλαίσιο της σύσκεψης θα καταθέσει εισηγήσεις για δικαιότερη κατανομή του αυξημένου κόστους, προτείνοντας εναλλακτικές λύσεις για αποφυγή άλλων ζημιών στην οικοδομική βιομηχανία.