Πηγή: stockwatch.com.cy
Η Κύπρος, η Ελλάδα και η Ιταλία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υπερβολικές ανισορροπίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Επιτροπή αξιολόγησε την ύπαρξη μακροοικονομικών ανισορροπιών για τα 12 κράτη μέλη που επιλέχθηκαν για εμπεριστατωμένη επανεξέταση στην έκθεση του μηχανισμού συναγερμού του 2022.
Η Κομισιόν αναφέρει πως οι αδυναμίες που εντοπίζονται «σχετίζονται με υψηλό κυβερνητικό και ιδιωτικό χρέος, μεγάλα ελλείμματα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το ακόμα υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων».
«Οι δείκτες δημόσιου και ιδιωτικού χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ μειώθηκαν και πάλι χάρη στην ισχυρή οικονομική ανάκαμψη το 2021. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στον τραπεζικό τομέα μειώθηκαν σημαντικά χάρη στις μεγάλες πωλήσεις τέτοιων δανείων σε εταιρείες απόκτησης πιστώσεων, αλλά παραμένουν υψηλά», αναφέρεται στην ανάλυση της Κομισιόν.
Ταυτόχρονα, «το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι μεγάλο παρά τη βελτίωση που καταγράφηκε το 2021, και επιπλέον αναμένεται να διευρυνθεί το 2022 και να μειωθεί με αργούς ρυθμούς στη συνέχεια, με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται μια μεσοπρόθεσμα συνετή καθαρή διεθνής επενδυτική θέση».
«Οι δείκτες κυβερνητικού και ιδιωτικού χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να βελτιωθούν περαιτέρω, εν μέρει λόγω της οικονομικής ανάπτυξης» σημειώνεται.
«Ωστόσο, οι οικονομικές προοπτικές για το 2022 περιβάλλονται από αυξημένη αβεβαιότητα που σχετίζεται με τον αντίκτυπο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεδομένων των ιδιαίτερα σημαντικών ανοιγμάτων στο εμπόριο υπηρεσιών», προστίθεται.
«Εάν εφαρμοστεί εγκαίρως και αποτελεσματικά, το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει τη δυνατότητα να συμβάλει σε σημαντική μείωση των τρωτών σημείων, όμως μπορούν να αιτιολογηθούν επιπρόσθετες δράσεις πολιτικής», τονίζεται.
Η Ιρλανδία και η Κροατία δεν αντιμετωπίζουν πλέον ανισορροπίες. Τόσο στην Ιρλανδία όσο και στην Κροατία, οι δείκτες χρέους έχουν μειωθεί σημαντικά με την πάροδο των ετών και συνεχίζουν να παρουσιάζουν ισχυρή πτωτική δυναμική.
Επτά κράτη μέλη (Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σουηδία) εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ανισορροπίες.
Συνολικά, οι ευπάθειες υποχωρούν και πέφτουν κάτω από τα προπανδημικά επίπεδά τους σε διάφορα κράτη μέλη, γεγονός που δικαιολογεί την αναθεώρηση της ταξινόμησης των ανισορροπιών σε δύο περιπτώσεις, όπου επίσης έχει σημειωθεί αξιοσημείωτη πρόοδος πολιτικής.
Εκθέσεις επιτήρησης
Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης τις εκθέσεις επιτήρησης μετά το πρόγραμμα για την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Κύπρο και την Πορτογαλία. Οι εκθέσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι δυνατότητες αποπληρωμής καθενός από τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη παραμένουν υγιείς.
Στην έκθεση για την Κύπρο, αναφέρεται ότι η οικονομία ανέκαμψε έντονα από την ύφεση που σχετίζεται με την πανδημία του COVID-19, αν και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα έχει αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα.
Μετά από μια ύφεση 5% το 2020, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,5% το 2021, ξεπερνώντας το επίπεδο του 2019. Τόσο η εγχώρια όσο και η εξωτερική ζήτηση συνέβαλαν στην ανάπτυξη. Η εγχώρια ζήτηση υποστηρίχθηκε από τα δημοσιονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Στην εξωτερική ζήτηση, ο κύριος μοχλός ήταν οι εξαγωγές επιχειρηματικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ενώ ο τουριστικός τομέας ανέκαμψε μόνο εν μέρει.
Το 2022, αναμένεται ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι σχετικές κυρώσεις θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις εξαγωγές τουρισμού, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και επιχειρηματικών υπηρεσιών.
Επιπλέον, η προβλεπόμενη ανάκαμψη του πληθωρισμού σε περίπου 5,2% το 2022, κυρίως λόγω των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου, αναμένεται να διαβρώσει την αγοραστική δύναμη με αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιωτική κατανάλωση. Ως εκ τούτου, το πραγματικό ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω σε περίπου 2,3% στις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής, δηλαδή 1,8 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο σε σύγκριση με τις χειμερινές ενδιάμεσες προβλέψεις της Επιτροπής του 2022.
Όπως σημειώνεται, η αναμενόμενη επιβράδυνση αναμένεται να επηρεάσει την αγορά εργασίας με ελαφρά αύξηση της ανεργίας. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να επιδεινωθεί λόγω της αναμενόμενης επιβράδυνσης των εξαγωγών υπηρεσιών σε συνδυασμό με την αυξημένη αξία των εισαγωγών πετρελαίου.
Το 2023 η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,5%. Ωστόσο, επισημαίνεται, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης λόγω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας, κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης επιθετικότητας της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και του εύρους των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, καθώς και της μελλοντικής εξέλιξης της πανδημίας.
Αυξάνονται οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι
Όπως σημειώνεται, παρά την αξιοσημείωτη βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης το 2021, οι επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία αναμένεται επίσης να αυξήσουν κινδύνους για τις δημοσιονομικές προοπτικές. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε στο 1,7% του ΑΕΠ το 2021, από 5,8% του ΑΕΠ το προηγούμενο έτος.
Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να βελτιωθεί κάπως το 2022, παρά την επιβράδυνση της οικονομίας και να μειωθεί περαιτέρω το επόμενο έτος. Οι δημοσιονομικές προοπτικές περικλείονται από υψηλούς καθοδικούς κινδύνους. Ειδικότερα, τα φορολογικά έσοδα από τους τομείς του τουρισμού και των επαγγελματικών υπηρεσιών θα μπορούσαν να επηρεαστούν περισσότερο από ό,τι αναμενόταν από τις επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Επιπλέον, υψηλότερο από το αναμενόμενο κόστος που σχετίζεται με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις δημοσιονομικές προοπτικές. Επιπλέον, η σχεδιαζόμενη επέκταση της ΚΕΔΙΠΕΣ, της κρατικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, σε εθνική θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τα δημόσια οικονομικά το 2022.
Σύμφωνα με την ΕΕ, η ικανότητα της Κύπρου να αποπληρώσει το χρέος της στον ESM είναι υγιής.
Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες για το υπόλοιπο του 2022 καλύπτονται μέσω ενός σημαντικού ταμειακού αποθέματος. Συνολικά, το βελτιωμένο πρωτογενές ισοζύγιο και οι χαμηλότερες αποπληρωμές χρέους έχουν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες για την περίοδο 2022-2023 από ό,τι το 2021.
Αφού αυξήθηκε σημαντικά το 2020, ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ συνέχισε τη πτωτική του πορεία πριν από την COVID-19 το 2021, πέφτοντας από 115 % του ΑΕΠ το 2020 σε 103,6%. Το δημόσιο χρέος προβλέπεται να μειωθεί τα επόμενα χρόνια, υποστηριζόμενο από την αύξηση του ΑΕΠ και τα πρωτογενή πλεονάσματα. Οι αποπληρωμές δανείων στον ESM θα ξεκινήσουν το 2025.
Στην έκθεση της Κομισιόν για το εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων και το πρόγραμμα σταθερότητας της Κύπρου, σημειώνεται πως το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιέχει μέτρα για ενίσχυση της οικονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας για έναν πιο ανθεκτικό τραπεζικό τομέα, τη μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με το ιδιωτικό χρέος, την καλύτερη εποπτεία του μη τραπεζικού τομέα και τη δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού, αποδοτικού και δίκαιου φορολογικού συστήματος.
Επίσης σημειώνεται πως το εθνικό σχέδιο βελτιώνει την αποτελεσματικότητα και ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα (συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αρχών) καθώς και τη ψηφιακή συνδεσιμότητα, εισάγοντας μέτρα κατά της διαφθοράς. Επίσης βελτιώνεται η πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα και προωθείται η μετάβαση στα ψηφιακά συστήματα υγείας, αυξάνεται η ποιότητα της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες και την απασχόληση των νέων, αυξάνονται οι δυνατότητες και υποδομές ανακύκλωσης και οι υποδομές για διαχείριση των λυμάτων.
Εισηγήσεις
Όσον αφορά τις προτάσεις της, η ΕΕ εισηγείται μείωση στην εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και επίσπευση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τονίζοντας θα ήταν καλό η χώρα να καταστήσει το μοντέλο ανάπτυξής της πιο ευρύ και περιβαλλοντικά βιώσιμο.
Η Κομισιόν εισηγείται επίσης τη βελτίωση της διακυβέρνησης των κυβερνητικών οργανισμών στη βάση των διεθνών προτύπων, την ενίσχυση της εποπτείας του χρηματοοικονομικού τομέα και την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων.
Πέρα από την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης η Κομισιόν καταγράφει τις πιο κάτω προτάσεις:
– βελτίωση της διακυβέρνησης των κυβερνητικών οργανισμών στη βάση διεθνών προτύπων,
– μείωση της γενικής εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και περαιτέρω διαφοροποίηση της παροχής ενέργειας μέσω της επίσπευσης της ανάπτυξης ανανεώσιμων, ειδικά μέσω του περαιτέρω εξορθολογισμού των διαδικασιών αδειοδότησης και της επέκτασης της κάλυψης με φωτοβολταϊκά, ανάπτυξη διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες και επέκταση και επίσπευση μέτρων ενεργειακής απόδοσης, μεταξύ άλλων στον τομέα των μεταφορών,
– ενίσχυση του νομικού πλαισίου για την εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων και συμβατικών αξιώσεων,
– ενίσχυση της εποπτείας του χρηματοοικονομικού τομέα και
– περαιτέρω διαφοροποίηση και περιβαλλοντική βιωσιμότητα του μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, στη βάση της στήριξης που παρέχει το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και μέσω της εφαρμογής μακροπρόθεσμης στρατηγικής.