Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ) είχε τεθεί σε εφαρμογή το 2013 μετά από απόφαση του τότε Υπουργικού Συμβουλίου. Έκτοτε, πέρασε από πολλές αλλαγές για να συμβαδίζει με τις οδηγίες των ευρωπαϊκών αρχών και να συμμορφώνεται το κράτος με διεθνείς νομοθεσίες. Αποτέλεσμα μέχρι το τέλος του 2019, να έχουν γίνει 2855 πολιτογραφήσεις επενδυτών. Συνολικά, αυτό μεταφράζεται σε ένα ποσό ύψους περίπου €9,7 δις, εκ των οποίων τα €6,4 δις στον τομέα των ακινήτων.
Από την άλλη, σύμφωνα με το Passport Index, το διαβατήριο της Κύπρου ήταν πριν την κατάργηση του από τα πιο ισχυρά, καθώς βρίσκεται στην 8η θέση μαζί με το Λιχτενστάιν, παγκοσμίως, αφήνοντας πίσω Μονακό, ΗΠΑ, Τουρκία και Ισραήλ. Η Μάλτα – ο μόνιμος ανταγωνιστής μας – βρίσκεται ελαφρώς πιο πάνω. Για σκοπούς σύγκρισης, η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση μαζί με την Ιταλία, την Γαλλία, την Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η μεθοδολογία για την κατάταξη στη λίστα γίνεται βάσει διαφόρων παραμέτρων, όπως για παράδειγμα οι προϋποθέσεις που χρειάζονται για έκδοση βίζας και της ευκολίας που παρέχει ένα διαβατήριο στις μετακινήσεις.
Ωστόσο, τον Νοέμβριο του 2020, και στον απόηχο των αποκαλύψεων που έκανε το πρακτορείο ειδήσεων Al Jazeera για τον τρόπο που γινόταν η παραχώρηση διαβατηρίων σε ξένους επενδυτές, με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου έπαψε τη λειτουργία του. Όπως δείχνουν οι αρχικές τάσεις μετά και τα πιο πάνω γεγονότα, δεν διαφαίνεται να υπάρξει αντίστοιχο πρόγραμμα σύντομα, αλλά σε βάθος χρόνου.
Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΗΣ
Η παύση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, αποτελεί μία εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη για τον κλάδο των κατασκευών και της αναπτυξιακής πορείας της κυπριακής οικονομίας εν μέσω, μάλιστα, της δύσκολης κατάστασης όπως διαμορφώνεται συνεπεία της πανδημίας Covid-19, διαπιστώνει ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης & Οικοδομών Μιχάλης Χατζηπαναγιώτου. Και προσθέτει, «ειδικότερα λαμβανομένου υπόψη ότι διαχρονικά ο τομέας της Ανάπτυξης Γης και των Κατασκευών λειτουργεί ως στυλοβάτης και βασικός αιμοδότης της κυπριακής οικονομίας, συμβάλλοντας ενεργά και καταλυτικά στην ανάπτυξη του τόπου και προσφέροντας χιλιάδες θέσεις εργασίας, αφού τροφοδοτεί δεκάδες επαγγέλματα».
Οι αντιδράσεις από το εξωτερικό και κυρίως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισαν το μέλλον του ΚΕΠ, ωστόσο οι Επιχειρηματίες Ανάπτυξης Γης, έχουν προτάσεις για ένα νέο πρόγραμμα.
ΕΤΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
«Δική μας θέση είναι πως είναι αναγκαία για όλη την κυπριακή οικονομία η εφαρμογή ενός νέου επενδυτικού προγράμματος, το οποίο θα έχει ως στόχο την προσέλκυση υψηλού βεληνεκούς επενδυτών, διασφαλίζοντας παράλληλα πως το νέο πρόγραμμα θα πρέπει σαφώς να στηρίζεται στις οδηγίες, συστάσεις και πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς παραθυράκια που να ευνοούν τις οποιεσδήποτε κακές πρακτικές. Η προσπάθεια επικεντρώνεται, ακριβώς, στον κατευνασμό των ανησυχιών της Κομισιόν» σημειώνει ο κ. Χατζηπαναγιώτου.
Ιδέες υπάρχουν και την ενίσχυση των επενδύσεων στην Κύπρο έχοντας υπόψη την απουσία του ΚΕΠ. Κάποιες από αυτές είναι η προσέλκυση εταιρειών με στόχο το Head Quartering στην Κύπρο – το οποίο θα επιτευχθεί μέσα από κατάλληλα κίνητρα. Σύμφωνα με τον κ. Χατζηπαναγιώτου το Πρόγραμμα Μόνιμης Διαμονής είναι ακόμη μια επιλογή ενώ θα πρέπει να γίνουν και συγκεκριμένες ενέργειες για την αντιστροφή του αρνητικού κλίματος που υπάρχει τώρα γύρω από την κυπριακή οικονομία και να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί.
«Η εντατικοποίηση των ενεργειών για προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων μέσα στο νέο και συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον, είναι εκ των ων ουκ άνευ. Θεωρώ ότι όλοι οι φορείς του τόπου, οι οποίοι άμεσα ή έμμεσα έχουν σχέση με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, θα πρέπει να βρεθούν στο ίδιο τραπέζι για να χαράξουν νέα πολιτική, βάσει και των υφιστάμενων δεδομένων. Στο πλαίσιο αυτό, πέραν της ανάγκης για σχεδιασμό ενός νέου επενδυτικού προγράμματος, θα μπορούσε να εξεταστεί η πιθανότητα παροχής φορολογικών κινήτρων και ελαφρύνσεων στους εν δυνάμει επενδυτές ώστε να προτιμήσουν την Κύπρο έναντι οποιοσδήποτε άλλης χώρας. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ωστόσο η πάταξη της γραφειοκρατίας και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μας» τονίζει ο κ. Χατζηπαναγιώτου.
ΧΑΝΟΥΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
Ως Σύνδεσμός Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης & Οικοδομών έχει ήδη ξεκινήσει κύκλο συναντήσεων με διάφορους φορείς, ώστε να βρεθούν οι λύσεις που θα δώσουν στον κλάδο αλλά και στην οικονομία νέα ώθηση.
«Δυστυχώς ενώ ο χρόνος περνά, χωρίς να αναλαμβάνουμε έμπρακτη δράση για προσέλκυση ξένων επενδύσεων ο τόπος χάνει σημαντικά κεφάλαια. Πάρτε για παράδειγμα τον κατασκευαστικό τομέα, ο οποίος την τελευταία τριετία τουλάχιστον συνεισφέρει το 5,2% της συνολικής Προστιθέμενης Αξίας με διευρυμένες προεκτάσεις εάν ληφθούν υπόψη οι παρεμφερείς υπηρεσίες που συμβάλλουν στη λειτουργία του. Πρόκειται για έναν τομέα που απασχολεί περίπου 40,000 εργαζόμενους, που αναλογεί στο 7,4% της συνολικής απασχόλησης ενώ το μερίδιο του στα κρατικά έσοδα ανέρχεται στο 16%. Μπορείτε να αντιληφθείτε τον αντίκτυπο που θα υπάρξει, αν δεν έρθουν στο νησί νέες επενδύσεις» καταλήγει.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΦΗΜΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Επειδή αυτού του είδους οι επενδύσεις αφορούν την κίνηση μεγάλων κεφαλαίων, ρόλο και λόγο έχουν και οι λογιστές. Ο Κυριάκος Ιορδάνου, Γενικός Διευθυντής Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ) αναφέρει πως η παύση του ΚΕΠ ήταν αναπόφευκτη υπό τις περιστάσεις που δημιουργήθηκαν και η κυβέρνηση κλήθηκε να λάβει την απόφαση. Ο κ. Ιορδάνου τονίζει επίσης πως το πρόγραμμα ήταν χρήσιμο. «Το πρόγραμμα ΚΕΠ ήταν ένα χρήσιμο εργαλείο για την οικονομία όμως δυστυχώς η απόφαση της κυβέρνησης ήταν αναπόφευκτη υπό τις περιστάσεις. Ένα νέο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, θα ήταν επίσης χρήσιμο όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν να εκπονηθεί ένα πιο καλά δομημένο και στοχευόμενο ΚΕΠ».
Στο ερώτημα πως θα μπορούσαν να ενισχυθούν οι επενδύσεις από εδώ και πέρα και χωρίς ΚΕΠ, ο κ. Ιορδάνου απαντά πως «Οι ξένες επενδύσεις μπορούν να ενισχυθούν αφενός με την αποκατάστασης της φήμης της χώρας η οποία πλήγηκε το τελευταίο διάστημα και αφετέρου με την περαιτέρω ψηφιοποίηση και μεταρρύθμιση των διαδικασιών που έχουμε. Επίσης ενισχυτική θα ήταν η παραχώρηση κινήτρων προς στοχευόμενους τομείς, κατά κύριο λόγο σε θέματα τεχνολογίας, θέματα παροχής υπηρεσιών, τομέα της υγείας, παιδείας και πρωτογενούς τομέα».
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Η ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Από πλευράς του Invest Cyprus o γενικός διευθυντής, Γιώργος Καμπανέλλας σημείωσε ότι «εδώ και ένα χρόνο, ο Invest Cyprus, στη βάση του πενταετούς Στρατηγικού Πλάνου της περιόδου 2019-2023, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της χώρας ως κορυφαίου ευρωπαϊκού προορισμού για εγκατάσταση διεθνών εταιρειών τεχνολογίας και πληροφορικής, την προσέλκυση του ενδιαφέροντος ξένων θεσμικών επενδυτών για μεγάλα έργα στρατηγικής σημασίας στους τομείς του τουρισμού, της υγείας και της εκπαίδευσης, καθώς και την περαιτέρω ανάπτυξη των επενδυτικών ταμείων και της οπτικοακουστικής βιομηχανίας».
Όπως δήλωσε ο κ. Καμπανέλλας, υπάρχει αισιοδοξία για το μέλλον της κυπριακής οικονομίας παρά την απουσία ενός ΚΕΠ ή των εμποδίων που προκύπτουν από την εξάπλωση του κορωνοϊού. «Παρά τις προκλήσεις της πανδημίας, συνεχίζουμε δυναμικά την προώθηση της χώρας στο έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται, και είμαστε αισιόδοξοι πως με την απαραίτητη ενίσχυση από την Πολιτεία, ο Invest Cyprus μπορεί να συνεισφέρει στην ανάκαμψη της οικονομίας θέτοντας τις βάσεις για βιώσιμη ανάπτυξη» είπε χαρακτηριστικά.
ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ
Σε μια άλλη εξέλιξη, στις αρχές Δεκεμβρίου ο τέως Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας Κώστας Κληρίδης, με παρέμβαση του θέλησε να τοποθετηθεί αναφορικά με το θέμα της διεξαγωγής ερευνών σε σχέση με τις κατ΄ εξαίρεση πολιτογραφήσεις ξένων υπηκόων. Σε μια προσπάθεια του να ρίξει τους τόνους μεταξύ κυβέρνησης, ανεξάρτητων αξιωματούχων και πολιτικών κομμάτων έφερε ενώπιον τους τέσσερις εισηγήσεις.
Στη γραπτή του δήλωση ανέφερε πως «επειδή δυστυχώς η αντιπαράθεση φαίνεται να οδηγείται στα άκρα, με ενδεχόμενες σοβαρές πολιτειακές και οικονομικές επιπτώσεις και άλλες απρόβλεπτες συνέπειες, υποβάλλω προς εξέταση μία συγκεραστική εισήγηση».
Οι εισηγήσεις του τέως Γενικού Εισαγγελέα επί του ζητήματος είναι:
-Να ετοιμασθούν και να δοθούν προς την Ελεγκτική Υπηρεσία προς έρευνα στο πλαίσιο των δικών της συνταγματικών αρμοδιοτήτων, αντίγραφα όσων φακέλων κατ΄ εξαίρεση πολιτογραφήσεων ήθελε ζητήσει, σε συνεννόηση και σε συνεργασία με την Ερευνητική Επιτροπή, έτσι ώστε να μην παρακωλυθεί με οποιοδήποτε τρόπο το έργο της Επιτροπής.
-Η Ελεγκτική Υπηρεσία να αυτοδεσμευθεί δημόσια ότι δεν θα προβεί σε οποιαδήποτε ενδιάμεση ή τελική έκθεση της επί οποιωνδήποτε υποθέσεων ήθελε εξετάσει στην πορεία, μέχρι την πλήρη αποπεράτωση των εργασιών της Ερευνητικής Επιτροπής και έκδοση της τελικής Έκθεσης της.
-Σε περίπτωση κατά την οποία η Ερευνητική Επιτροπή, ήθελε εκδώσει και δημοσιοποιήσει οποιανδήποτε ενδιάμεση έκθεση επί οποιασδήποτε υπόθεσης την εξέταση της οποίας θα έχει περατώσει, η Ελεγκτική Υπηρεσία θα δύναται να επιδώσει στην ελεγχόμενη αρχή και να δημοσιοποιήσει και τη δική της έκθεση επί της ίδιας υπόθεσης, ή επί των ιδίων υποθέσεων.
-Οποιαδήποτε δημοσιοποίηση ενδιάμεσης ή τελικής έκθεσης, είτε από την Ερευνητική Επιτροπή, είτε από την Ελεγκτική Υπηρεσία, θα πρέπει να γίνεται ασκώντας ιδιαίτερη προσοχή ώστε μόνος κριτής ενδεχόμενης στοιχειοθέτησης αδικημάτων να είναι ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και ώστε οποιαδήποτε στοιχεία δημοσιοποιούνται να μην παραβλάπτουν διαδικασίες που ενδεχόμενα να αρχίσουν ως αποτέλεσμα των ευρημάτων στις εκθέσεις, ή τα δικαιώματα εμπλεκομένων προσώπων».
Από το περιοδικό Insider (τεύχος Δεκεμβρίου 2020)